بانکداری باز چیست؟ پیش از آنکه به این سوال پاسخ دهیم، مروری داشته باشیم بر نظام بانکداری در سال‌های اخیر. خیلی وقت است که از دوران دسته کردن اسکناس‌ها با کش و نگه داشتن آنها داخل بالشت‌هایمان گذشته! با توسعه بانک‌ها و گسترش تکنولوژی و به‌وجود آمدن خدماتی مثل کارت به کارت و اینترنت بانک، دیگر لازم نیست پول نقد همراهمان باشد تا بتوانیم چیزی بخریم.
اینها را گفتیم تا یادآوری کنیم همین چند سال چه تغییرات بزرگی را در حوزه بانکداری به چشم دیده‌ایم. اما چند سالی هست که پدیده جدیدی با عنوان بانکداری باز شکل گرفته است.
مبحث بانکداری باز یا Open Banking یکی از مباحث نوظهوری است که با سرعت هرچه تمام‌تر در دنیا پیش می‌رود. کسبوکارها و اشخاص زیادی با استفاده از خدمات بانکداری باز در حال بهینه‌‌سازی فرآیندهای مالی خود هستند. آیا شما دقیقا میدانید بانکداری باز چیست؟ بانکداری باز چنان با سرعت در حال پیشروی است که پیشنهاد می‌کنیم هر چه زودتر اطلاعاتتان را درباره‌اش بیشتر کنید. با ما همراه باشید تا درباره اینکه «بانکداری باز چیست؟» و هر آنچه باید از بانکداری باز بدانید با شما صحبت کنیم.
بانکداری باز چیست؟ یک سرویس ۳طرفه مبتنی بر API
ممکن است در ابتدا پاسخ به این سوال که اساسا بانکداری باز چیست؟ کمی پیچیده به نظر برسد، اما نگران نباشید؛ ماجرا آنقدرها هم پیچیده نیست! بانکداری باز به زبان ساده، روشی است که در آن کسبوکارهای تجاری امکان دسترسی آزاد به اطلاعات بانکی مشتریانشان را دارند. البته این دسترسی تحت پروتکل‌های امنیتی و با مجوز خود مشتری داده می‌شود.
این اشتراک‌گذاری اطلاعات به دور از بروکراسی‌های موجود، زمینه‌ساز ایجاد اکوسیستمی ۳طرفه است. این اکوسیستم از یک‌سو باعث بهبود خدمت‌رسانی کسبوکارها (شخص ثالث) می‌شود. از سوی دیگر به مشتریان کمک می‌کند تا نیازشان را از طریق همین برنامه‌های کاربردی و بدون نیاز به اپلیکیشن‌های بانکی یا مراجعه به بانک برطرف کنند. طرف سوم این چرخه هم بانک‌ها هستند که بدون نیاز به جلسات و مذاکرات متعدد، قادر خواهند بود بخشی از خدمات خود را تجاری‌سازی کنند.
بانکداری باز (Open Banking) به اطلاعات کارت اعتباری، نوع حساب و داده‌های مالی مشتریان نیاز دارد. پس از دسترسی، این داده‌ها با کمک وب سرویس (API) با برنامه‌های موجود همگام و فرآیند مبادله آغاز می‌شود. به این ترتیب افراد بدون نگرانی می‌توانند فعالیت‌های مالی‌شان را به ساده‌ترین شکل انجام دهند.
همانطور که در تصویر بالا هم مشخص است، یکی از ایده‌های درخشان سیستم بانکداری باز، دسترس‌پذیری داده‌ها برای همه افراد است. اطلاعات بانکی دیگر مانند یک رمز مهر و موم شده تنها در اختیار بانک‌ها نیست و مخاطبان کاملا شفاف به اطلاعات دسترسی دارند. حالا تا حدودی میدانید بانکداری باز چیست.
نقش پررنگ API در سیستم بانکداری باز چیست؟
حالا که درباره بانکداری باز به زبان ساده صحبت کردیم و تا حدی متوجه شده‌اید که بانکداری باز چیست؟ وقت آن رسیده تا با مفهوم API که جزء جدایی‌ناپذیر این حوزه است آشنا شوید.
وب سرویس (API) یک رابط برنامه کاربردی و پروتکلی است. API با ایجاد ارتباطی ایمن و در عین حال ساده، به نرم‌افزارهای مختلف اجازه برقراری ارتباط را می‌دهد. در واقع همانطور که این مقاله به فارسی نوشته شده و من و شما با این زبان ارتباط برقرار کرده‌ایم، APIها هم زبان مشترک برقراری ارتباط بین دو نرم‌افزار هستند.
می‌توان گفت در روش بانکداری باز (Open Banking) برخلاف بانکداری سنتی، به ارتباط بین نرم‌افزارها تکیه می‌کنیم. به همین دلیل عملیات مختلف بسیار سریع‌تر و حساب‌شده‌تر از زمانی که با یک فرد به‌عنوان کارمند بانک روبه‌رو هستیم انجام می‌گیرد.
۴ دلیل برای استفاده از بانکداری باز
بیایید بررسی کنیم که چرا کشورهای بزرگ دنیا از این سرویس استفاده کرده‌اند؟ و چرا ما هم به شما توصیه می‌کنیم بانکداری باز را به کسب‌وکار خود بیاورید؟
دلایل زیادی وجود دارند که علاقه ما به استفاده از خدمات بانکداری باز را توجیه می‌کند:
۱) بانکداری باز باعث بهبود عملکردتان می‌شود
در سیستم بانکداری باز، دسترسی به تمامی سرویس‌ها سریع‌تر انجام می‌شود. با همین اتفاق به ظاهر ساده، شما مقدار زیادی در وقتتان صرفه‌جویی خواهید کرد. چراکه در بانکداری باز کافیست کاربران به API موردنظرشان وصل شوند. باقی عملیات به صورت خودکار انجام خواهد شد.
۲) به همه چیز یکجا دسترسی دارید
با بانکداری باز، به تمام خدمات بانکی مثل مشاوره، نقل و انتقالات، تامین اعتبار، وام و… به‌صورت یکجا دسترسی خواهید داشت. به همین دلیل، عملیات مالی شما با نظم بیشتری انجام می‌شود.
۳) حالا که میدانید بانکداری باز چیست، خودتان به این پازل شکل دهید
APIهای بانکی مجموعه کدهایی هستند که برنامه‌نویسان شما قادر خواهند بود به اشکال مختلف از آنها استفاده کنند. هرچه مخاطبان سیستم بانکداری باز بیشتر شود، سرویس‌های API پیشنهادی بیشتری هم برای بهتر شدن فرایندهای مالی شکل خواهند گرفت. این یعنی هر روز شاهد افزایش امکانات در بازارهای مالی خواهیم بود.
۴) این سرویس امین اطلاعات شماست
پیش از این گفتیم که: در سیستم بانکداری باز، اطلاعات مشتریان به صورت شفاف به اشتراک گذاشته می‌شود و در دسترس است. اما اشتباه برداشت نکنید! این موضوع باعث بروز مشکلات امنیتی نخواهد شد. این نگرانی بی‌مورد است.
در بانکداری باز، دسترسی خودکار به اطلاعات حساب کاربران منجر به نقض حریم خصوصی یا امنیت آنها نمی‌شود. چراکه هرگونه دسترسی، تبادل داده و ایجاد ارتباط بین بانک و API به‌صورت رمزنگاری شده است. به این صورت کاملا محرمانگی اطلاعات رعایت خواهد شد. همینطور در تمامی خدمات، اجازه به اشتراک گذاشتن اطلاعات حساب از مشتری گرفته می‌شود.
کاربرد بانکداری باز در استارتاپ‌ها و کسبوکارها
احتمالا یافتن صاحب کسب‌و‌کاری که از سیستم بانکداری سنتی و زمان‌گیر بودن فرآیندهای بانکی شکایتی نداشته باشد کار آسانی نیست! در دنیای امروز، کسبوکارهای مختلف با مبادلات مالی زیادی روبه‌رو هستند. این در حالیست که بانکداری سنتی نمی‌تواند همگام با آنها حرکت کند. همین جاست که استفاده از سیستم بانکداری باز یک مزیت رقابتی بزرگ محسوب می‌شود.
فرض کنید به‌عنوان یک شرکت فعال در حوزه فناوری، در حال ساخت اپلیکیشنی برای موبایل هستید. این اپلیکیشن به مشتریانتان کمک می‌کند تا بتوانند گردش حساب، موجودی و سایر اطلاعات مالی‌شان را مشاهده و مدیریت کنند. شما برای دسترسی به اطلاعات بانکی علاوه بر دسترسی به حساب کاربران در بانک، باید امنیت این دسترسی و نقل و انتقالات احتمالی را نیز فراهم کنید. این کار ممکن نیست مگر با کمک APIهای بانکداری باز.
اما این تنها استفاده از وب سرویس‌های بانکداری باز نیست. منفعت اصلی استفاده از خدمات بانکداری باز این است که بانک‌ها اغلب در خدمات سنتی‌شان، سرویس‌هایی مانند مدیریت حساب و بدهی‌ها، مشاوره سرمایه‌گذاری آنلاین و… را برای مشتریانشان فراهم نمی‌کنند. به همین دلیل کسبوکارها می‌توانند از این شکاف خدماتی ایجاد شده بین بانک و مشتریان، برای تامین نیازهای کاربران استفاده کنند.
فینوتک چه خدماتی را در حوزه بانکداری باز ارائه می‌دهد؟
فینوتک زیرساخت‌های بانکداری باز را به کسبوکارهای بزرگ و کوچک و استارتاپ‌ها ارائه می‌دهد. برخی از خدمات بانکی فینوتک عبارتند از:
- ارائه سرویس‌های مبتنی بر حساب
- پشتیبانی از خدمات وابسته به کارت‌های بانکی
- سرویس‌های تسهیل کننده عملیات پرداخت
و…
سخن پایانی درباره بانکداری باز
سعی کردیم به سوال بانکداری باز چیست پاسخ بدهیم. بانکداری باز را به زبان ساده تعریف کردیم. گفتیم که سیستم بانکداری باز (Open Banking) چه مزیت‌هایی دارد. و چرا کسبوکارها دیر یا زود باید به سراغش بروند. شما چه تجربه‌ای از سیستم بانکداری باز دارید؟ چقدر آن را می‌شناسید و تا چه حد توانسته‌اید از آن در کسب و کارتان استفاده کنید؟
